###
|
वासिङटन– सामान्यतः चीनसँग कुनै विवाद सुल्झाउन वार्तालाई नै प्राथमिकता दिने अमेरिकाले यतिबेला भने आफ्नो जलसेनालाई चीनसँग सम्भावित युद्धको पूर्वाभ्यास गराइरहेको छ। अमेरिकी जलसेना चीनसँग सम्भावित युद्धको तयारी किन गरिरहेको छ?
युएसएस जर्ज वासिङटन युद्धपोतको फ्लाइट डेस्कमा सैनिकबीच हुने कुराकानी मैले यसअघि कहिल्यै सुनेको थिइनँ। म जहाँ उभिएको छु, त्यहाँबाट केही फिट पर ११ वटा एफए–१८ हर्नेट जहाज टेकअफका लागि पंक्तिबद्ध भइरहेका छन्। यतिखेर अमेरिकी जलसेना भविष्यमा चीनसँग सम्भावित खतराको सामना गर्न सामरिक अभ्यासमा जुटेको छ।
पहिले जहाजको इन्जिन बिस्तारै तीव्र हुँदै गएको ध्वनिसँगै तात्दै जान्छ। इन्जिन तातेपछि १५ टन वजनको लडाकु जेट सेतो धुवाँ उडाउँदै डेकबाट खेलौना जहाजजस्तै गरी सजिलै आकासमा उड्छ। यसरी अमेरिकी जलसेना भविष्यमा आउनसक्ने चुनौती परास्त गर्न अभ्यासरत हुन्छन्।
मैले युद्धपोतको डेकमा 'अमेरिका चीनसँग युद्धको पूर्वाभ्यास गर्दैछ' भन्दा मलाई त्यहाँ निम्त्याउने जलसेनाका जनसम्पर्क विभागका अधिकारी आत्तिएको स्पष्टै देखिन्थ्यो।
जनसम्पर्क अधिकारी अमेरिकी जलसेना कुनै विशेष देशसँग युद्धको तयारी गरिरहेको छैन भन्छन्। तर दुई सय लडाकु बमवर्षक र त्यत्रो युद्ध सामाग्री मनोरञ्जन वा सामान्य अभ्यासका लागि मात्र ग्वामको खाडीमा भेला भएको थिएन भन्ने प्रष्टै थियो। त्यहाँ अमेरिकी रक्षा मन्त्रालय पेन्टागनले भन्ने गरेको 'हवाई सामुद्रिक युद्ध'को युद्धाभ्यास भइरहेको थियो।
यो हवाई सामुद्रिक युद्धको अवधारणा सन् २००९ मा पेन्टागनमा भित्रिएको थियो, खासगरी आर्थिक र सामरिक रूपमा तीव्र विकास गर्दै गएको चीनबाट आउनसक्ने खतराको सामना गर्न।
जलसेनाका रियर एडमिरल मार्क मोन्टगोमरी 'अमेरिका आफूले चाहेको जलक्षेत्रमा बेरोकटोक बिना र कुनै सञ्चार सहायताबिनै सामरिक कारबाही गर्न सक्षम हुनुपर्ने चुनौती छ' भन्छन्। अमेरिकी लडाकु जहाजले भविष्यमा जल, आकास, साइबर स्पेस र अन्तरीक्षबाट आउनसक्ने सम्भावित खतरा तथा जटिल चुनौतीको सामना गर्नुपर्नेछ।
चीनले एक दशकयता 'शान्तिपूर्ण विकास'को पक्षमा रहेको दोहोर्या उँदै आएको छ। आफ्नो बढ्दो सामरिक शक्तिबाट आफ्ना छिमेकी देशलाई कुनै खतरा नरहेको विश्वास दिलाउन चीनले यो भनाइ दोहोर्याउने गरेको छ।
तर राष्ट्रपति सी चिनफिङ करिब दुई वर्षअघि सत्तामा आएपछि चिनियाँ रणनीति र धारणामा धेरै परिवर्तन आएको छ। चीन अहिले आफ्नो पारम्परिक समुद्री सीमाभन्दा निकै टाढासम्म आफ्नो क्षेत्र भएको दाबी गरिरहेको छ। पूर्वी चीन समुद्रमा जापान नियन्त्रित सेन्काकू वा डियाओयु वरिपरि चिनियाँ युद्धपोत गस्ती गरिरहेका छन्। दक्षिण चीन समुद्र र पूर्वी चीन समुद्री क्षेत्रमा चीनको जलसीमा विवाद जापान, दक्षिण कोरिया, फिलिपिन्स, भियतनाम, ताइवान र मलेसियालगायत राष्ट्रसँग रहँदै आएको छ।
मोन्टगोमरी दक्षिणी चीन समुद्र, पूर्वी चीन समुद्रलगायत फिलिपिन्स सामुद्रिक क्षेत्रमा अमेरिकी जलसेनाले प्रभावकारी भूमिका निर्वाह गरिरहेको बताउँछन्। चिनियाँ जनमुक्ति सेना प्राविधिक र सामरिक तवरबाट अझै पनि अमेरिकी जलसेनाको हाराहारीमा नपुगेको भए पनि चीन अमेरिकी जलसेना र युद्धपोतलाई आफ्नो जलक्षेत्रबाट टाढै राख्न गोप्यरूपमा विभिन्न शस्त्र विकास गरिरहेको छ।
चीनले विकास गरिरहेका अनेकौं शस्त्रमा ध्वनिविहीन पनडुब्बी, लामो दुरीका युद्धपोत नष्ट गर्ने हाइपरसोनिक मिसाइललगायत छन्। चीनले विकास गरिरहेका शस्त्रमध्ये 'क्यारियर किलर्स' नामक मध्यम दुरीको सटिक र घातक प्रहार गर्ने ब्यालेस्टिक मिसाइल अमेरिकी जलसेनाको टाउको दुखाइ बन्ने निश्चित छ।
रियर एडमिरल मोन्टमोमरी भन्छन्, 'केही राष्ट्रसँग सञ्चार भूउपग्रह विस्थापित गर्नसक्ने वा भूउपग्रह सञ्चार सम्पर्क सीमित अथवा अवरुद्ध गर्नसक्ने क्षमता छ। त्यसैले हामीले सञ्चार सम्पर्कविहीन वातावरणमा युद्धको अभ्यास गर्नुछ।' मोन्टगोमरी ७० वर्षदेखि उपस्थित अमेरिकी जलसेनाले एसिया प्रशान्त क्षेत्रको सुरक्षा र स्थायित्वमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको दाबी गर्न पछि पर्दैनन्।
यसैबेला युएसएस वासिङटनको डेकमा खतराको घन्टी बज्छ। सबैले सुन्ने गरी युद्धपोतका स्पिकरमा सूचना जारी हुन्छ, 'दिस इज अ ड्रिल, दिस इज अ ड्रिल! ब्ल्याक स्मोक, ब्ल्याक स्मोक!'
पहिले जहाजको इन्जिन बिस्तारै तीव्र हुँदै गएको ध्वनिसँगै तात्दै जान्छ। इन्जिन तातेपछि १५ टन वजनको लडाकु जेट सेतो धुवाँ उडाउँदै डेकबाट खेलौना जहाजजस्तै गरी सजिलै आकासमा उड्छ। यसरी अमेरिकी जलसेना भविष्यमा आउनसक्ने चुनौती परास्त गर्न अभ्यासरत हुन्छन्।
मैले युद्धपोतको डेकमा 'अमेरिका चीनसँग युद्धको पूर्वाभ्यास गर्दैछ' भन्दा मलाई त्यहाँ निम्त्याउने जलसेनाका जनसम्पर्क विभागका अधिकारी आत्तिएको स्पष्टै देखिन्थ्यो।
जनसम्पर्क अधिकारी अमेरिकी जलसेना कुनै विशेष देशसँग युद्धको तयारी गरिरहेको छैन भन्छन्। तर दुई सय लडाकु बमवर्षक र त्यत्रो युद्ध सामाग्री मनोरञ्जन वा सामान्य अभ्यासका लागि मात्र ग्वामको खाडीमा भेला भएको थिएन भन्ने प्रष्टै थियो। त्यहाँ अमेरिकी रक्षा मन्त्रालय पेन्टागनले भन्ने गरेको 'हवाई सामुद्रिक युद्ध'को युद्धाभ्यास भइरहेको थियो।
यो हवाई सामुद्रिक युद्धको अवधारणा सन् २००९ मा पेन्टागनमा भित्रिएको थियो, खासगरी आर्थिक र सामरिक रूपमा तीव्र विकास गर्दै गएको चीनबाट आउनसक्ने खतराको सामना गर्न।
जलसेनाका रियर एडमिरल मार्क मोन्टगोमरी 'अमेरिका आफूले चाहेको जलक्षेत्रमा बेरोकटोक बिना र कुनै सञ्चार सहायताबिनै सामरिक कारबाही गर्न सक्षम हुनुपर्ने चुनौती छ' भन्छन्। अमेरिकी लडाकु जहाजले भविष्यमा जल, आकास, साइबर स्पेस र अन्तरीक्षबाट आउनसक्ने सम्भावित खतरा तथा जटिल चुनौतीको सामना गर्नुपर्नेछ।
चीनले एक दशकयता 'शान्तिपूर्ण विकास'को पक्षमा रहेको दोहोर्या उँदै आएको छ। आफ्नो बढ्दो सामरिक शक्तिबाट आफ्ना छिमेकी देशलाई कुनै खतरा नरहेको विश्वास दिलाउन चीनले यो भनाइ दोहोर्याउने गरेको छ।
तर राष्ट्रपति सी चिनफिङ करिब दुई वर्षअघि सत्तामा आएपछि चिनियाँ रणनीति र धारणामा धेरै परिवर्तन आएको छ। चीन अहिले आफ्नो पारम्परिक समुद्री सीमाभन्दा निकै टाढासम्म आफ्नो क्षेत्र भएको दाबी गरिरहेको छ। पूर्वी चीन समुद्रमा जापान नियन्त्रित सेन्काकू वा डियाओयु वरिपरि चिनियाँ युद्धपोत गस्ती गरिरहेका छन्। दक्षिण चीन समुद्र र पूर्वी चीन समुद्री क्षेत्रमा चीनको जलसीमा विवाद जापान, दक्षिण कोरिया, फिलिपिन्स, भियतनाम, ताइवान र मलेसियालगायत राष्ट्रसँग रहँदै आएको छ।
मोन्टगोमरी दक्षिणी चीन समुद्र, पूर्वी चीन समुद्रलगायत फिलिपिन्स सामुद्रिक क्षेत्रमा अमेरिकी जलसेनाले प्रभावकारी भूमिका निर्वाह गरिरहेको बताउँछन्। चिनियाँ जनमुक्ति सेना प्राविधिक र सामरिक तवरबाट अझै पनि अमेरिकी जलसेनाको हाराहारीमा नपुगेको भए पनि चीन अमेरिकी जलसेना र युद्धपोतलाई आफ्नो जलक्षेत्रबाट टाढै राख्न गोप्यरूपमा विभिन्न शस्त्र विकास गरिरहेको छ।
चीनले विकास गरिरहेका अनेकौं शस्त्रमा ध्वनिविहीन पनडुब्बी, लामो दुरीका युद्धपोत नष्ट गर्ने हाइपरसोनिक मिसाइललगायत छन्। चीनले विकास गरिरहेका शस्त्रमध्ये 'क्यारियर किलर्स' नामक मध्यम दुरीको सटिक र घातक प्रहार गर्ने ब्यालेस्टिक मिसाइल अमेरिकी जलसेनाको टाउको दुखाइ बन्ने निश्चित छ।
रियर एडमिरल मोन्टमोमरी भन्छन्, 'केही राष्ट्रसँग सञ्चार भूउपग्रह विस्थापित गर्नसक्ने वा भूउपग्रह सञ्चार सम्पर्क सीमित अथवा अवरुद्ध गर्नसक्ने क्षमता छ। त्यसैले हामीले सञ्चार सम्पर्कविहीन वातावरणमा युद्धको अभ्यास गर्नुछ।' मोन्टगोमरी ७० वर्षदेखि उपस्थित अमेरिकी जलसेनाले एसिया प्रशान्त क्षेत्रको सुरक्षा र स्थायित्वमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको दाबी गर्न पछि पर्दैनन्।
यसैबेला युएसएस वासिङटनको डेकमा खतराको घन्टी बज्छ। सबैले सुन्ने गरी युद्धपोतका स्पिकरमा सूचना जारी हुन्छ, 'दिस इज अ ड्रिल, दिस इज अ ड्रिल! ब्ल्याक स्मोक, ब्ल्याक स्मोक!'
|
##
|
0 comments:
...